Deniz Gezmiş Kimdir?

Deniz Gezmiş, 27 Şubat 1947′de Ankara’nın Ayaş ilçesinde dünyaya geldi. Ailenin üç erkek çocuğundan ikincisidir. Deniz Gezmiş, liseye kadar olan eğitim hayatını Sivas’ta tamamladı ve lise hayatına İstanbul’da başladı. Lise hayatında sol görüşünü benimseyen Gezmiş, bir anda kendini dönemin eylemleri içerisinde buldu.

1965′ten sonra, Türkiye’de gelişen gençlik hareketinin en önemli önderlerinden olan ve Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu (THKO)’nun kurucu ve yöneticilerinden biridir Deniz Gezmiş. 7 Kasım 1966′da İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesine girmeye hak kazandı. Deniz Gezmiş, Hukuk Fakültesi’nde birlikte okuduğu yoldaşlarıyla birlikte 30 Ocak 1968′de “Devrimci Hukukçular Örgütü”nü kurdu. Deniz Gezmiş, 30 Mayıs’ta Amerika ordusuna ait 6. Filo’yu protesto ettiği için yargılandı ve beraat etti. Öğrenci protestoları içinde etkinliği giderek artan Deniz Gezmiş, 12 Haziran 1968′de İstanbul Üniversitesi’nin işgal edilmesinde liderlik etti.

12 Mart Darbesinin ilk günlerinden sonra Yusuf Aslan ile birlikte Sivas’a giderken motosikletleri arızalandı. Bir ihbar sonucu polislerin gelmesi üzerine çıkan çatışmada Aslan ile birbirlerini kaybettiler. Gezmiş ise 16 Mart 1971 salı günü Sivas’ın Gemerek ilçesinde yakalandı ve Kayseri’ye götürüldü.

Mahkemesi 16 Temmuz 1971 günü Altındağ Veteriner Okulu binası’nda Tuğgeneral Ali Elverdi başkanlığında Baki Tuğ savcılığında Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı 1 no’lu Mahkemesi’nde başlandı ve 9 Ekim 1971 günü bitti. Deniz Gezmiş ve arkadaşları 16 Temmuz 1971′de başlayan THKO-1 Davası’nda TCK’nin 146.maddesini ihlal ettiği gerekçesiyle, 9 Ekim 1971′de 146/1 maddesi uyarınca idam cezasına çarptırıldı. Mahkeme ise şöyleydi;

“Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan, Mahkememiz Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın tamamını; bir kısmını tağyir, tebdil veya ilgaya cebren teşebbüs suçunu işlediğinizi sabit gördü. Türk Ceza Kununun 146/1 maddesi uyarınca ölüm cezası ile tecziyenize karar verdi.“

İdam cezaları o zamanlar meclis tarafından onaylanmak zorundaydı. İsmet İnönü “siyasi suçlar idamla cezalandırılmamalıdır” diyerek Bülent Ecevit ile birlikte red oyu kullanmışlardır. AP genel başkanı Süleyman Demirel ise infazdan yana oy kullanmıştır.

İdam edilmeden önce idama tanık olan avukatı Halit Çelenk’e göre ise son sözleri; “Yaşasın tam bağımsız Türkiye. Yaşasın Marksizm-Leninizm’in yüce ideolojisi. Yaşasın Türk ve Kürt halklarının bağımsızlık mücadelesi. Kahrolsun emperyalizm. Yaşasın işçiler, köylüler” olmuştur. Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan ile beraber 6 Mayıs 1972 tarihinde, gece 1:00-3:00 arası, Ankara Merkez Kapalı Cezaevi’nde asılarak idam edildi.